Donald A.Norman / روبرت صافاریان
ما همه دیزاینر هستیم. ما همه در محیط زندگی مان دخل و تصرف می کنیم تا بیشتر به نیازهای مان خدمت کند. ما انتخاب می کنیم که چه اقلامی را داشته باشیم و دور و برمان را از چه پر کنیم. می سازیم، می خریم، مرتب می کنیم، تجدید ساختار می کنیم: همه ی این کارها یک جور دیزاین هستند. وقتی دانسته اشیاء روی میزمان یا اسباب و اثاث اتاق نشیمن خود یا خرت و پرت های توی ماشین مان را مرتب می کنیم، داریم کار(دیزاین) می کنیم. با این کارها چیزها و فضاهای زندگی روزمره مان را که در غیر این صورت بی هویت می بودند، به چیزها و محل های خودمانی بدل می سازیم. با این گونه دیزاین، ما ساختمان ها را به خانه، فضا ها را به محل و اشیا را به وسایل شخصی بدل می کنیم. هرچند ما روی دیزاین خیلی از اشیا کنترلی نداریم، اما این که چه بخریم و از آن چگونه، کی و کجا استفاده کنیم، دست خودمان است. وقتی نشسته اید و فکر می کنید فنجان قهوه یا مداد یا کتابی را که دارید می خوانید یا کاغذی را که می خواهید روی آن بنویسید کجا بگذارید، دارید کار دیزاین می کنید. هر چند ممکن است این ها به نظر خرده کاری و پیش پا افتاده برسند، اما ماهیت کار دیزاین در این تصمیم گیری ها حضور دارد: مجموعه ای از گزینش ها، که برخی بهتر از برخی دیگر هستند، و شاید در مجموع چندان رضایت بخش نباشند. گاهی شاید به یک تجدید ساختار اساسی نیاز باشد که طبیعتاً زحمت و هزینه دارد و مهارت هایی را می طلبد، اما نتیجه اش این خواهد بود که همه ی کارها راحت تر انجام شوند. شاید اگر اثاث اتاق نشیمن از نو مرتب شوند و یا میز نویی خریداری شود، فنجان، مداد، کتاب و کاغذ جای مناسب خود را پیدا کنند و محل زندگی مان از نظر زیبایی شناسی هم مطبوع شود. وقتی این چیزها را سبک سنگین می کنید و تصمیماتی می گیرید، در واقع دارید کار دیزاین می کنید و علاوه بر این، مقدم بر این کارها، کارهای دیگری نیز اتفاق افتاده است؛ مشخصاً دیزاین ساختمان و اتاق، انتخاب اثاث خانه و تعیین جای آنها و جای نورها و کنترل آنها.
بهترین نوع دیزاین، لزوماً دیزاین یک شئ یا مکان یا سازه نیست؛ دیزاین یک فرآیند است – به شیوه‌ای پویا و انعطاف‌پذیر. خیلی از دانشجویان با گذاشتن یک تخته روی دو کابینت، بایگانی میز درست کرده اند. چه بسیار دیده ایم که جعبه ها می توانند کار صندلی و قفسه ی کتاب را هم بکنند و یا چطور می شود با آجر و چوب قفسه‌ی کتاب درست کرد و قالیچه و گلیم را به دیوار آویخت. بهترین کارهای دیزاین، چیزهایی هستند که ما برای خود، طراحی می کنیم. این مناسب‌ترین شکل دیزاین است – کارکردی و زیباشناختی. این دیزاینی است که با شیوه ی زندگی شخصی ما تناسب دارد.
برعکس، دیزاین اشیاء حاضر و آماده ی کارخانه‌ای قالباً نا مناسبند: اشیا با ویژگی‌هایی طراحی و ساخته می شوند که از نظر بسیاری از مصرف کنندگان، دست و پا گیر و به درد نخور هستند. اشیا آماده‌ای که خریداری می کنیم به ندرت به نیازهای ما جواب می دهند. هرچند انتظار این است که به قدر ممکن به این وضعیت نزدیک شوند. خوشبختانه، ما این آزادی عمل را داریم که اقلام گوناگونی بخریم و بعد آنها را طوری کنار هم بچینیم که به بهترین نحو به نیازهای مان پاسخ دهند. اتاق‌های ما، با شیوه ی زندگی مان هماهنگ هستند. وسایل شخصی‌مان بازتاب شخصیت‌های مان هستند.
ما همه دیزاینریم – ناچاریم باشیم. دیزاینرهای حرفه ای می توانند چیزهایی بسازند که جذاب باشند و کارشان را خوب انجام می دهند. آنها میتوانند اشیایی طراحی کنند که در همان نگاه اول یک دل نه صد دل عاشقشان می شویم . آنها میتوانند محصولاتی تولید کنند که نیازهای مان را برطرف کنند، فهم آنها و استفاده از آنها آسان باشد و کارشان را درست همان طوری انجام دهند که ما می خواهیم. تماشای آنها و به کار بردنشان لذت بخش باشد . اما از آنها چیزی شخصی، چیزی که به آنها دل بستگی داشته باشیم در نمی آید. این کاری است که از هیچ کسی برنمی آید جز خودمان.
ما همه دیزاینر هستیم – چون باید باشیم. ما زندگی می کنیم با تلخی ها و شیرینی هایش ، با شکست ها و پیروزی هایش. ما دنیاهای خود را می سازیم. به گونه ای که در طول زندگی مان تامین باشیم. برخی از موقعیت ها، آدم ها، مکان ها و چیزها معنای خاصی برای ما دارند و احساسات خاصی را در ما برمی‌انگیزند. اینها دلبستگی‌هایمان به خودمان، به گذشته‌مان، و به آینده هستند. وقتی چیزی به ما لذت می بخشد، وقتی به جزئی از زندگی مان بدل می شود و وقتی شیوه ی تعامل ما با آن کمک می کند جایگاه خود را در جامعه و جهان بهتر توصیف کنیم، عشقی در کار است. دیزاین جزئی از این معادله است، اما تعامل شخصی کلید آن است. عشق به دست‌آوردنی است؛ وقتی اتفاق می افتد که خصوصیات یک شئ آن را تبدیل به جزئی از زندگی مان کند. وقتی این شیء خواه به خاطر زیبایی اش، رفتارش، یا تفکربرانگیز بودنش، به رضایت خاطر ما عمق ببخشد.
منبع: حرفه ی هنر مند