آشنایی با گریدها

گرید چیست و و چگونه آن را بسازیم؟

گرید یا گرید تابپوگرافی، مجموعه‌ای از خطوط عمودی و افقی است که به منظور ایجاد تردیف و مرتب کردن تصاویر و متن‌ها به کار می‌رود. در واقع با استفاده از گرید سازمان بندی طراحی را اجرایی می‌کنیم. در آغاز به معرفی پیشینه گرید و در مرحله بعد به چگونگی ایجاد آن در InDesign ، Photoshop و Illustrator اشاره خواهیم کرد.

پیشینه گرید

گریدها و ساختارهای گرید مانند سالیان سال مورد استفاده قرا می‌گرفتنه‌اند. یکی از قدیمی‌ترین نمونه‌هایی که من به آن دست یافته‌ام کتاب مقدس Codex Sinaiticus به زبان یونانی و متعلق به قرن چهارم است. در این نمونه، روش‌هایی را برای سازماندهی تمام متن بکار برده‌اند.

یک نکته جالب: از تمام این کتاب عکس برداری شده و برای مشاهده در دسترس همگان قرار گرفته است! برای مشاهده کتاب به www.codexsinaiticus.com. رجوع کنید.

در آن دوران کسی از گریدها یا حاشیه‌ها صحبت نمی‌کرد، چراکه اساساً این اصطلاحات وجود نداشتند، البته این به معنای عدم کاربرد این ابزارها نبوده است.

یکی از اولین و شناخته شده‌ترین افرادی که به ساده سازی در ساختار صفحات توجه داشته، J. A. Van de Graaf بوده است. او به مطالعه کارهای گوتنبرگ و دیگران پرداخت و به این نتیجه رسید که همه آنها روشی خاص را برای جایگذاری متن و محاسبه حاشیه‌های آن بکار می‌برند.

او توانست سیستم کاملی را برای ساختار دهی صفحات طراحی و ارائه کند و در نتیجه قانون (یا قاعده) ساخت صفحات، با نام قانون Van de Graaf Canon شناخته می‌شود.

افراد بسیاری پس از او بودند که سیستم‌های متفاوت و البته مشابهی را ارائه کردند. از آن جمله می‌توان بهVillard de Honnecourt و Raúl Rosarivo اشاره کرد. در اینجا فرصتی برای ارائه توضیحات بیشتر در رابطه با آن‌ها نداریم.

با گذر زمان، این نظریه‌ها از سوی Jan Tschichold جهانی شدند. او تقریباً به همه نتایج طراحانِ پیشین خود دست یافته بود. البته با این تفاوت که بهترین نسبت برای صفحات 2:3 است. در نظریه او، 2:3 با سری فیبوناچی (0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, …) و نسبت طلایی (a+b is to a as a is to b) متناسب است که همان کد داوینچی است.

امروزه این تناسب با عنوان قانون طلایی Tschichold در ساخت صفحات شناخته می‌شود.

سیستم‌های گرید جدید

سیستم گریدی که امروزه بکار می‌بریم در دهه 1950 میلادی از سوی گروهی از طراحان که شامل Josef Müller-Brockmann ، Emil Ruder و Max Bill بودند ابداع و معرفی شد. آن‌ها سیستم انعطاف پذیری را بر پایه نظریات Jan Tschichold برای رسیدن به یک طراحی خوانا و منظم، طراحی کردند.

بعدها این سیستم از سوی Josef Müller-Brockmann منتشر و چاپ گردید.

امروزه، 556 سال پس از اینکه گوتنبرگ (مخترع دستگاه چاپ)، اولین کتاب خود را با استفاده از قانون راز (Secret Canon) چاپ کرد، گرید تایپوگرافی همچنان زنده و فعال است.

حالا چگونه می‌توانیم گرید را در Photoshop ، Illustratorیا InDesign ایجاد کنیم؟ ساده‌ترین روش در InDesign وجود دارد و ما نیز با این برنامه شروع می‌کنیم.

ایجاد گرید در InDesign

می‌خواهیم گرید 6×6 A4 ساده‌ای را با گوتر5 mm و مارجین 10 mm در همه جهات بسازیم.

به File > New > Document… بروید یا از شورتکات Cmd/Ctrl + N استفاده کنید. اگر از کاربرد تنظیمات اطلاع کافی ندارید، نگاهی به Creating A New InDesign Document داشته باشید.

صفحات روبرویی خود را پاک کنید، A4 را به عنوان سایز انتخاب کرده، ستون‌ها را روی 1 و Margin را 10 mm انتخاب کنید. آنچه بدست می‌آید، به صورت زیر است.

اگر همه چیز مطابق با تصویر فوق است، OKرا بزنید.

حالا به Layout > Create Guides… بروید، پنجره جدیدی باز خواهد شد.

همانطور که گفته شد، می‌خواهیم گرید 6×6 ایجاد کنیم. بنابراین عدد 6 را در قسمت سطرها و ستون‌ها مقابل Number وارد کنید. با استفاده از Gutter 5 mm فضای بین هر مستطیل را در گرید معین کنید.

با استفاده از options می‌توانید گرید خود را با توجه به اندازه صفحه یا Margin مورد نظر انتخاب کنید. معمولاً از شما خواسته می‌شود تا نشانگر را روی Margins تنظیم کنید.

حالا OK را بزنید و گرید 6×6 ساده و مرتب خود را ببینید.

ایجاد گرید در PHOTOSHOP

در حالت کلی، فتوشاپ برای ساخت گرید ساخته نشده است. اما می‌توانید به طور دستی این کار را انجام دهید، که البته تا حدودی زمان‌بر بوده و نیاز به پلاگین‌های زیادی دارد. اما در نهایت کار مورد نظر شما انجام می‌شود.

خود من از Cameron McEfee’s GuideGuide استفاده می‌کنم که البته دانلود آن نیز رایگان می‌باشد.

همه کاری که باید انجام داد، از زیپ خارج کردن این بسته و قرار دادن آن در فولدر panels در درون فولدر Plugins می‌باشد.

به همان صورتی که در InDesign عمل کردیم، در اینجا نیز گریدی 6×6 روی A4 با گوتر 5 mm و مارجین 10 mm در همه جهات طراحی خواهیم کرد.

با پلاگین نصب شده GuideGuide ، به File > New… رفته و یا از شورتکات Cmd/Ctrl + N استفاده کنید.

International Paper از پیش تنظیم شده را انتخاب و سایز صفحه را A4، حالت رنگ را CMYK و پس زمینه را White تنظیم کنید. آنچه بدست می‌آید، در شکل زیر نشان داده شده است.

اگر همه مراحل را به ترتیب گفته شده انجام داده‌اید، کلید OK را بزنید.

به Window > Extensions > GuideGuide بروید تا بتوانید ابزارهای گرید جدید و زیبای ظاهر شده را مشاهده کنید.

حالا باید بخش‌های مورد نظر را پر کنید، روی گزینه Create Guides کلیک کنید.

چهار قسمت اول برای Marginها است که همه آن‌ها را با 10 mm (حاشیه‌های بالا، پایین، چپ و راست) پر می‌کنیم. چهار قسمت دوم برای ستون‌ها و سطرها است. ما شش ستون و شش سطر می‌خواهیم که فاصله‌های بین آن‌ها 5 mm است. در نهایت به صفحه‌ای مشابه با شکل زیر می‌رسید.

اگر آماده‌اید، دکمه Create Guides را بزنید تا GuideGuide مقدارهای مورد نظر شما را روی فتوشاپ اعمال کند.

صفحه مورد نظر به این شکل خواهد بود. یک گرید کامل 6×6 با گوتر 5 mm.

ایجاد گرید در ILLUSTRATOR

حالا به سومین و البته دشوارترین گرید می‌رسیم، چرا که تا جائیکه من می‌دانم (اگر اشتباه می‌کنم آن را تصحیح کنید)، اساساً هیچ طرح کلی یا پلاگینی برای راهنمایی و یا ایجاد گرید در ILLUSTRATOR وجود ندارد.

به File > New… بروید یا از شورتکات Cmd/Ctrl + N استفاده کنید. در پروفایل داکیومنت جدید، Print، به عنوان اندازه صفحه، A4 و واحد اندازه‌گیری را Millimeters انتخاب کنید. فعلاً قسمت Bleed را روی صفر تنظیم می‌کنیم. همه چیز باید مشابه تصویر زیر باشد.

به مانند InDesign و Photoshop می‌خواهیم گرید 6×6 با گوتر 5 mm و مارجین 10 mm بسازیم.

ابزار Rectangle را در جعبه ابزار انتخاب کرده و یا از شورتکات M استفاده کنید. حالا یکبار روی صفحه کلیک کنید. به این ترتیب پنجره Rectangle باز می‌شود و می‌توانید اندازه‌ای را برای مستطیل مورد نظر انتخاب کنید.

در قسمت‌های Width و Height به ترتیب مقدارهای 190 و 277 میلی متر را وارد و OK کنید. این مقدارها اندازه صفحه مورد نظر را منهای 10 میلی متر که به عنوان مارجین در همه جهات اضافه کردیم، مشخص می‌کند.

حالا مستطیل مورد نظر را ساخته‌ایم و باید آن را در مرکز صفحه قرار دهیم.

در مرحله بعد، پنل Align را با رفتن به Window > Align باز کرده و یا از شورتکات Shift + F7 برای این منظور استفاده کنید. اگر دکمه گوشه سمت راست را نگاه کنید، دکمه‌ای را می‌بینید که Align To نامیده می‌شود، از انتخاب گزینه Align to Artboard، اطمینان حاصل کنید.

همانطور که rectangle را انتخاب کرده‌اید، روی دکمه‌های Horizontal Align Center و Vertical Align Center به منظور در مرکز قرار گرفتن متن مستطیل مورد نظر کلیک کنید.

حالا می‌خواهیم مستطیل خود را برای ایجاد گرید، ببریم. به این منظور به Object > Path > Split Into Grid… بروید تا پنجره‌ای جدید باز شود که در آن سطرها و ستون‌ها را انتخاب کنیم.

همانطور که قبلاً نیز انجام داده بودیم، عدد سطرها و ستون‌ها را 6 قرار دهید. برای گوترها نیز مقدار 5 میلی متر را وارد کنید. آنچه انجام می‌دهید به شکل زیر است.

اگر همه قسمت‌ها را پر کرده‌اید، دکمه OK را کلیک کنید.

آنچه انجام دادیم، اساس کار ایجاد یک گرید است. حالا همه کاری که باید انجام دهید، درگ کردن Guides روی صفحه کار و گرفتن سریع گریدِ مستطیل‌های مورد نظر است.

ایجاد guide یکی از ساده‌ترین کارها است. کافی است هر جایی که می‌خواهید درون Rulers با Selection Tool کلیک کرده و guide مورد نظر را روی صفحه خود درگ کنید.

چنانچه هیچ خط کشی را در قسمت چپ و بالای صفحه کار خود نمی‌بینید، به سادگی به View > Rulers > Show Ruler بروید و یا از شورتکات Cmd/Ctrl + R. استفاده کنید.

چنانچه یک guide را روی صفحه کار خود درگ کرده و مکان نما را به اندازه کافی به عنصری خاص روی صفحه کار نزدیک کنید، guide مورد نظر به سرعت روی آن قرار می‌گیرد. حالا آن را رها کرده و به مکان مشخصی برای guide خود دست یابید.

نکته: اگر جای guide را در Illustrator گم کرده‌اید، توجه کنید که نمی‌توانید آن را جابجا کنید، چراکه به صورت پیش فرض، guide ها در Illustrator قفل شده‌اند. یکی از دو روش زیر را بکار برید: 1. می‌توانید با رفتن به Edit > Undo یا استفاده از شورتکات Cmd/Ctrl + Z آن را باطل کنید و یا 2. می‌توانید guideها را با رفتن به View > Guides > Lock Guides (یا استفاده از شورتکات Alt + Cmd/Ctrl + ;) باز کنید.

با انجام این کار در 24 جهتِ مستطیل‌های به دست آمده، به چیزی شبیه تصویر زیر خواهید رسید.

در نهایت باید گرید اولیه rectangles را پاک کرده تا به طرح مورد نظر برسیم.